Peilingwijzer update 5 september 2023
In deze update van de Peilingwijzer zijn nieuwe peilingen van I&O Research en Ipsos/EenVandaag toegevoegd. In deze peilingen van eind augustus/begin september is Nieuw Sociaal Contract (NSC) voor het eerst meegenomen. Deze partij wordt in één klap de grootste partij in de Peilingwijzer met tussen de 26 en de 32 zetels. Vooral de BBB levert in en staat nu op 11 tot 17 zetels, nog wel steeds een flinke winst ten opzichte van de verkiezingen van 2021.
Peilingwijzer, op basis van peilingen van I&O Research en Ipsos/EenVandaag
Meest recente schatting van de Peilingwijzer met boven- en ondergrens van de onzekerheidsmarge.
Laatst bijgewerkt: 05-09-2023. Publicatiedatum meest recente peiling: 05-09-2023 (start veldwerk: 01-09, einde veldwerk: 04-09, midden veldwerk: 03-09).
Technische noot
In deze update van de Peilingwijzer is er rekening mee gehouden dat de kiezerssteun op het moment van toetreding van NSC tot het partijstysteem plotseling heel sterk kan veranderen (en feitelijk is veranderd). Bovendien kunnen de zogenoemde ‘huiseffecten’ van bureaus zijn veranderd vanwege de nieuwe partijenconfiguratie.
Ook al is daar dus rekening mee gehouden, nog steeds zien we dat in het gemiddelde scenario van de Peilingwijzer de percentages van alle partijen bij elkaar iets te hoog uitkomt. Dat komt omdat elke partij in de Peilingwijzer apart wordt geschat, op basis van de peilingen voor die partij. Normaal gesproken is dat geen probleem: winst voor de ene partij betekent verlies ergens anders en het totaal komt uit op 100% (of iets minder, gezien een categorie ‘overige partijen’).
In de meest recente Peilingwijzer zien we echter dat één nieuwe partij in één klap 20% van de stemmen krijgt - en omdat dit een nieuwe partij is wordt deze winst niet door het model ‘uitgevlakt’. Deze winst gaat natuurlijk ten koste van andere partijen en veel andere partijen zien we dan ook in meer of mindere mate dalen, maar voor elke partij apart schat het model dat die daling misschien iets minder sterk zou kunnen zijn (met andere woorden: de verliezen worden wel een klein beetje afgevlakt). Aangezien de verliezen iets lager worden ingeschat, terwijl de winst wel volledig wordt toegekend (aan NSC), komt het totaal dan iets te hoog uit. Dit is een zeer klein verschil (1,5 procentpunt in totaal) en dat zal - hoe meer cijfers er beschikbaar komen - ook weer gecorrigeerd worden. Bovendien wordt bij de omrekening naar zetelaantallen altijd met in totaal 150 zetels gerekend.
Een klein bijkomend probleem is dat Ipsos voor de meest recente peiling nog geen percentages heeft gepubliceerd; die schat ik daarom op basis van de historische relatie tussen zetels en percentages in peilingen, maar in dit geval komt dat totaal ook iets te hoog uit. In nieuwe updates zullen de percentages van Ipsos, zodra deze gepubliceerd zijn, vanzelfsprekend worden meegenomen.
Al met al komt deze Peilingwijzer in zetelaantallen uit op het rekenkundig gemiddelde van de laatste peilingen van Ipsos en I&O Research. Dat is niet zo gek, omdat historische gegevens over ‘huiseffecten’ nu niet informatief waren, gezien de toetreding van NSC. Zodra er weer meer peilingen zijn in de nieuwe configuratie, worden dat soort gegevens weer informatiever en wegen ze sterker mee in de Peilingwijzer. Het gebruik van een statistisch model zoals de Peilingwijzer doet, heeft wel nog steeds wel het voordeel boven het berekenen van een simpel gemiddelde, namelijk dat we een inschatting kunnen maken van de onzekerheid die er bij de combinatie van meerdere peilingen komt kijken.
Over de Peilingwijzer
De Peilingwijzer combineert de bestaande zetelpeilingen van I&O Research en Ipsos/EenVandaag tot één inschatting van de stemintenties van kiezers. De meest recente peiling die in deze Peilingwijzer is verwerkt, werd gehouden tussen 01-09 en 04-09 en geeft dus een beeld van de kiezersvoorkeuren in die periode.
U kunt op deze website meer lezen over de gebruikte methode en veel gestelde vragen.